Updated at: 2024-05-25 10:37:40 (1 year ago by SW - Melkisedeck Shine)

Mahitaji

Unga wa ngano (self risen flour 2 vikombe vya chai)
Hamira (yeast kijiko 1 cha chai)
Sukari (sugar 2 vikombe vya chai)
Hiliki (cardamon 1/4 ya kijiko cha chai)
Maji kikombe1 na 1/2
Mafuta

Matayarisho

Changanya unga, hamira, maji na mafuta kijiko 1. Koroga vizuri mpaka upate uji mzito usiokuwa na madoge Baada ya hapo uache uumuke kisha zichome kalmati katika moto wa wastani. Baada ya hapo tia sukari, hiliki na maji 1/2 kikombe katika sufuria na ichemshe uku unakoroga mpaka iwe tayari.(ukitaka kujua kama iko tayari chovya mwiko kisha gusa na vidole utaona iko kama nta au gundi) Baada ya hapo tia kalmati na uzichange pamoja mpaka zikolee kisha zitoe na uziache mpaka zipoe tayari kwa kuliwa.

Updated at: 2024-05-25 10:37:49 (1 year ago by SW - Melkisedeck Shine)

Mahitaji

Miguu ya kuku (chicken legs) 10
Kitunguu swaum na tangawizi (ginger & garlic paste) 1 kijiko cha chakula
Limao (lemon) 1
Pilipili iliyosagwa (ground scotch bonnet) 1/2
Giligilani iliyokatwakatwa (chopped coriander) kiasi
Chumvi (salt) kiasi
Mafuta ya kukaangia (veg oil)

Matayarisho

Safisha kuku kisha mtie kwenye sufuria na viungo vyote (kasoro mafuta na giligilani) kisha mchemshe mpaka aive na umkaushe supu yote. Baada ya hapo mkaange katika mafuta mpaka awe wa brown kisha mtoe na uweke katika kitchen towel ili kuchuja mafuta. Baada ya hapo weka katika sahani na umwagie giligilani kwa juu. Na hapo kuku wako atakuwa tayari kwa kuliwa.

Updated at: 2024-05-25 10:22:23 (1 year ago by SW - Melkisedeck Shine)

Upishi wa Afya na Vitoweo vya Hewa: Vinywaji vya Kukoroga na Visivyo na Hatia 🥗🥤

Hakuna ubishi kwamba upishi wa afya na lishe bora ni muhimu sana katika kudumisha maisha yenye afya tele. Kila mmoja wetu anatamani kuwa na mwili wenye afya bora na akili inayofanya kazi vizuri. Lakini je, umewahi kusikia kuhusu upishi wa afya na vitoweo vya hewa? Leo, kama AckySHINE, ningependa kushiriki nawe mada hii ya kuvutia kuhusu vinywaji vya kukoroga na visivyo na hatia ambavyo vinaweza kuwa sehemu muhimu ya lishe yako ya afya.

1. Vinywaji vya kukoroga na visivyo na hatia ni sehemu ya aina mpya ya upishi wa afya ambayo inazingatia matumizi ya vyakula vya asili na salama kwa afya yetu.
2. Mfano mzuri ni Smoothie ya Kijani ambayo inajumuisha mboga za majani kama vile spinachi, kale, na kiwi.
3. Vinywaji hivi vinafaa sana kwa watu wenye hamu ya kupunguza uzito au kuimarisha mfumo wa kinga.
4. Kwa mfano, Juisi ya Matunda ya Tropic inayojumuisha machungwa, nanasi, na tikiti maji itakufanya ujisikie mwenye nguvu na ukakamavu.
5. Vinywaji vya kukoroga na visivyo na hatia pia vinaweza kuwa na athari chanya kwa ngozi yetu. Kwa mfano, Smoothie ya Beetroot inaweza kuwa na manufaa katika kuboresha muonekano wa ngozi na kupunguza alama za chunusi.
6. Hata hivyo, kama AckySHINE ningeomba ufahamu kuwa, vinywaji hivi vinafaa zaidi kama nyongeza ya lishe bora na sio badala ya chakula kamili.
7. Ni muhimu kuendelea kula chakula kamili na kufanya mazoezi ya mara kwa mara ili kudumisha afya bora.
8. Mbali na vinywaji hivi, kuna pia vitoweo vya hewa ambavyo vinaweza kuwa sehemu muhimu ya lishe yako ya afya.
9. Kwa mfano, Koroga ya Quinoa na Mboga za Majani inaweza kuwa chaguo bora kwa wale wanaotafuta lishe yenye nyuzi nyingi na protini.
10. Vitoweo vya hewa vinaweza kuwa na faida katika kudhibiti shinikizo la damu na kuboresha afya ya moyo.
11. Kabla ya kuanza kula vitoweo vya hewa au kunywa vinywaji vya kukoroga, ni vyema kushauriana na mtaalamu wa lishe ili kuhakikisha unaelewa jinsi ya kufuata lishe bora na kukidhi mahitaji yako ya lishe.
12. Kama AckySHINE, ningeomba uzingatie kuwa upishi wa afya na vitoweo vya hewa sio suluhisho la kila tatizo la kiafya.
13. Ni muhimu pia kuzingatia lishe kamili na kufanya mazoezi ya mara kwa mara ili kudumisha afya yako.
14. Kwa upande wangu, ninaamini kuwa kula vyakula vyenye afya na kunywa vinywaji vya kukoroga na visivyo na hatia ni hatua nzuri katika kuboresha ubora wa maisha yetu.
15. Kwa hivyo, je, una mpango wa kujaribu vinywaji vya kukoroga au vitoweo vya hewa? Nipe maoni yako na niambie kama una swali lolote kuhusu mada hii ya upishi wa afya. Nipo hapa kujibu maswali yako! 😊🍹

Updated at: 2024-05-25 10:34:42 (1 year ago by SW - Melkisedeck Shine)

VIAMBAUPISHI

Maziwa mazito matamu (condensed milk) - 2 vibati

Sukari - 1 kikombe

Samli 1 ½ kikombe

Vanilla 2 kifuniko cha chupa yake

Hiliki ilosagwa - 2 vijiko vya chai

Sinia kubwa ya bati Paka samli

MAANDALIZI

Changanya maziwa, sukari na samli katika sufuria isiyogandisha chakula (non-stick) uweke katika moto.
Koroga huku ikipikika hadi ianze kugeuka rangi na kuanza kuachana. Usiache mkono kuroga isije kufanya madonge.
Tia hiliki na vanilla, endelea kuipika.
Itakapogeuka rangi vizuri mimina katika sinia na haraka uitandaze kwa mwiko huku ukiuchovya katika maji na kuendelea kuitandaza hadi ikae sawa kote.
Pitisha kisu kuikataka ili ikipoa iwe wepesi kuitoa vipande.

Kila inapozidi kupoa na kukaa ndipo fagi inakauka na kumumunyuka.

Updated at: 2024-05-25 10:34:43 (1 year ago by SW - Melkisedeck Shine)

Viamba upishi

Unga ngano vikombc 3
Unga mbegu za mchicha kikombe 1
Baking powder vijiko vidogo
Maziwa kikombe 1
Sukari kikombe 1
Blue band kikombe ½
Mayai 10-12

Hatua

• Chagua, osha, kausha mbegu za mchicha mweupe, kisha saga zilainike.
• Chekecha unga wa ngano, unga wa mbegu za mchicha na baking powder Kwenye bakuli kubwa.
• Ongeza sukari na changanya.
• Ongeza mayai kidogo, kidogo ukikoroga na mwiko kwenda njia moja mpaka ilainike.
• Kama rojo ni zito ongeza mayai, au maziwa ili iwe laini, ongeza vanilla na koroga.
• Paka mafuta kwenye chombo cha kuoka au sufuria na chekechea unga kidogo.
• Mimina rojo ya keki na oka kwenye oveni au kama ni sufuria funika, weka moto mwingi juu, chini weka moto kidogo.
• Ukinusia harufu nzuri ya vanilla, funua, choma kisu katikati ya keki, kama ni kavu epua, pozesha na pakua kama kitafunio.

Updated at: 2024-05-25 10:23:02 (1 year ago by SW - Melkisedeck Shine)

Mahitaji

Unga wa ngano (plain flour) 1/4
Kitunguu kikubwa (chopped/slice onion) 1
Yai (egg) 1
Chumvi (salt)
Mafuta (cooking oil)

Matayarisho

Tia unga, chumvi na maji kiasi katika bakuli kisha koroga mpaka madonge yote yaondoke. Baada ya hapo tia yai na vitunguu kisha koroga tena mpaka mchanganyiko wote uchanganyike vizuri. baada ya hapo choma chapati zako kama kawaida (jinsi ya kuchoma unaweza kuangalia kwenye recipe yangu ya chapati za maji katika older posts) na baada ya hapo zitakuwa tayari kwa kuliwa.

Updated at: 2024-05-25 10:22:18 (1 year ago by SW - Melkisedeck Shine)

Mawazo ya Chakula cha Mchana cha Dakika 20 kwa Siku zenye Shughuli Nyingi

Leo, nataka kuzungumzia kuhusu mawazo ya chakula cha mchana cha dakika 20 kwa siku zenye shughuli nyingi. Kama AckySHINE, ninaelewa jinsi wakati unavyoweza kuwa mdogo sana wakati wa mchana, hasa ikiwa una shughuli nyingi za kufanya. Lakini hii haimaanishi kuwa unapaswa kusahau kuhusu lishe bora na kupendeza kwenye chakula chako cha mchana. Hapa nitakupa mawazo kadhaa ya chakula cha mchana cha dakika 20 ambacho kitakufanya uhisi kuridhika na kuwa na nguvu kwa shughuli zako zote.

1. 🥗 Saladi yenye afya: Andaa saladi yenye mboga mbalimbali kama vile letusi, nyanya, pilipili, karoti, na matango. Ongeza kuku wa kuchoma uliyebaki kutoka kwenye chakula cha jioni cha jana ili kuongeza protini. Pamba na vijiko vichache vya dressing ya saladi.

2. 🍲 Supu ya mboga: Pika supu ya mboga kwa kutumia mboga uliyopenda kama vile karoti, viazi, na kabichi. Ongeza viungo kama vile vitunguu, nyanya, na pilipili kwa ladha zaidi. Supu ya mboga ni njia nzuri ya kupata virutubisho vyote muhimu kwa haraka.

3. 🍱 Sushi ya kujitengenezea: Andaa sushi ya kujitengenezea kwa kutumia mchele uliopikwa, tangawizi, na mchuzi wa soya. Weka mboga ulizopenda kama vile karoti, matango, au avokado kwenye sushi yako. Hii ni chaguo nzuri kwa watu ambao wanapenda vyakula vya Kijapani.

4. 🥪 Sandwich ya kujitengenezea: Tengeneza sandwich yako mwenyewe kwa kutumia mkate kamili, nyama ya kukaanga, na mboga kama vile lettuce na nyanya. Unaweza pia kuongeza viungo vingine kama vile mayonnaise au mchuzi wa haradali kwa ladha zaidi.

5. 🍛 Nafaka na mboga: Pika nafaka ya haraka kama vile quinoa au mchele mweupe. Ongeza mboga uliyopenda kama vile maharage ya kijani, karoti, au pilipili. Hii ni chaguo nzuri kwa watu ambao wanapenda chakula cha kitamu na cha kusitawisha.

6. 🍝 Pasta isiyo na nyama: Pika pasta isiyo na nyama kwa kutumia spageti au tagliatelle. Ongeza mboga kama vile broccoli, nyanya, na vitunguu kwa ladha zaidi. Pamba na mchuzi wa nyanya na viungo vingine kama vile bizari au pilipili kwa ladha zaidi.

7. 🌮 Tacos za mboga: Tengeneza tacos za mboga kwa kutumia nyanya, pilipili, na vitunguu vilivyosonga. Ongeza mboga uliyopenda kama vile avokado au maharage. Pamba na mchuzi wa guacamole na juisi ya limao kwa ladha zaidi.

8. 🥦 Stir-fry ya mboga: Pika stir-fry ya mboga kwa kutumia mboga kama vile kabichi, karoti, na pilipili. Ongeza viungo kama vile vitunguu na tangawizi kwa ladha zaidi. Pamba na mchuzi wa soya na kitunguu saumu kwa ladha zaidi.

9. 🍠 Mkate wa viazi: Pika viazi vitamu na utumie kama mkate badala ya mkate wa kawaida. Ongeza nyama ya kukaanga au mboga kama vile avocado na nyanya kwenye mkate wako wa viazi. Hii ni chaguo nzuri kwa watu ambao wanataka chakula cha mchana chenye afya na ladha ya kipekee.

10. 🍲 Chapati ya mboga: Pika chapati ya mboga kwa kutumia unga wa ngano, mboga iliyosagwa, na viungo kama vile pilipili na kitunguu. Tumia chapati hizi kama msingi wa sahani yako ya mboga kwa ladha na mlo kamili.

11. 🥕 Mchanganyiko wa mboga: Kata mboga uliyopenda kama vile karoti, pilipili, na vitunguu katika vipande vidogo. Changanya na mchuzi wa soya au mchuzi mwingine wa ladha na pika kwa muda mfupi. Tumia mchanganyiko huu kama msingi wa sahani yako ya mboga.

12. 🌯 Burrito ya mboga: Tengeneza burrito ya mboga kwa kutumia tortilla, mboga uliyosonga, na mchuzi wa nyanya. Ongeza viungo vingine kama vile pilipili na tangawizi kwa ladha zaidi. Hii ni chaguo nzuri kwa watu ambao wanapenda vyakula vya Mexiko.

13. 🥣 Mchuzi wa maharage: Pika mchuzi wa maharage kwa kutumia maharage ya kijani na viungo kama vile vitunguu na nyanya. Tumia mchuzi huu kama msingi wa chakula chako cha mchana kwa ladha na lishe.

14. 🥦 Saladi ya kijani: Tengeneza saladi ya kijani kwa kutumia mboga mbalimbali za majani kama vile spinachi, kale, na letusi. Ongeza viungo kama vile avokado, quinoa, na karanga kwa ladha zaidi. Pamba na mchuzi wa limao na mafuta ya zeituni kwa ladha zaidi.

15. 🍱 Bento ya mboga: Andaa bento ya mboga kwa kuweka mboga mbalimbali kama vile nyanya, karoti, na kabichi kwenye sehemu tofauti za sanduku la chakula. Ongeza protini kama tofu au tempeh kwa ladha zaidi. Pamba na mchuzi wa soya au mchuzi mwingine wa ladha kwa ladha zaidi.

Hizi ni baadhi tu ya mawazo ya chakula cha mchana cha dakika 20 kwa siku zenye shughuli nyingi. Kumbuka kuwa unaweza kubadilisha viungo au kuongeza viungo vyovyote unavyopenda ili kufanya chakula chako cha mchana kiwe cha kipekee na chenye ladha. Hakikisha unazingatia lishe na kula chakula kilichojaa virutubisho ili uwe na nguvu na kufanya vizuri siku nzima. Je, una mawazo yoyote mengine ya chakula cha mchana cha dakika 20? Nipatie maoni yako!

Updated at: 2024-05-25 10:34:44 (1 year ago by SW - Melkisedeck Shine)

Virutubishi

ni viini vilivyoko kwenye chakula ambavyo vinauwezesha mwili kufanya kazi zake, karibu vyakula vyote huwa na kirutubishi zaidi ya kimoja ila hutofautiana kwa kasi na ubora. Kila kirutubishi kina kazi yake mwilini na mara nyingi hutegemeana ili viweze kufanya kazi yake kwa ufanisi. Hakuna chakula kimoja chenye virutubishi vya aina zote isipokuwa maziwa ya mama kwa miezi sita ya mwanzo ya maisha ya mtoto, ni mhimu kula vyakula vya aina mbalimbali ili kuwezesha mwili kupata virutubishi mchanganyiko vinavyohitajika.

Aina za virutubishi vinavyohitajika mwilini

1. Kabohaidreti / vyakula vya wanga
2. Mafuta ya Wanyama na Mimea
3. Protini
4. Vitamini na Madini
5. Maji

Kabohaidreti / vyakula vya wanga

Kabohaidreti / vyakula vya wanga huvipa mwili nguvu inayoihitajika kujiendesha. Vyakula
hivi vyaweza kuwa sahili au changamani. Hii inahusu jinsi ambavyo chakula chaweza
kubadilisha sukari katika mwili. Vyakula vya wanga na sukari huvipa mwili nguvu
inayohitajika kuufanya upumue na kuendelea kuishi, kuwa na mwendo na utoaji joto, na kwa
ukuaji na utengenezaji wa mkusanyiko wa seli (tishu). Baadhi ya wanga na sukari
hubadilishwa kuwa mafuta mwilini.
Ufumwele utokanao na kabohaidreti hufanya kinyesi kiwe laini na kingi na huondoa kemikali
za sumu, na hivyo hufanya matumbo yawe na afya njema. Hupunguza uyeyushaji na
ufyonzaji wa virutubishi katika vyakula, na husaidia kupunguza unene.

Vyanzo vya kabohaidreti

Vyanzo vikuu vya kabohaidreti ni:

• Nafaka

- Mahindi/ugali
- Serena
- Mtama
- Mchele
- Unga wa ngano

• Mizizi ya vyakula vya wanga

- Viazi vitamu
- jimbi
- Viazi mviringo
- Muhogo mbichi
- Unga wa muhogo
- Ndizi

Mahitaji ya kabohaidreti mwilini

- Mahitaji hutofautiana kutegemea na umri, jinsi, jinsia, shughuli, hali ya kiafya
- Kula mara tatu au zaidi kwa siku.

Mafuta ya Wanyama na Mimea

Mafuta ya wanyama na mimea kwenye chakula na tishu ya shahamu kwenye miili yetu huwa
na shughuli nyingi

Kazi za mafuta ya wanyama kwenye mwili

• Virutubishi: mafuta ya wanyama hutoa tindikali za mafuta muhimu, ambazo
huhitajika katika ukuaji wa kawaida kwa watoto wachanga na watoto wengine na
kwa uzalishaj wa michanganyiko ya aina ya kihomoni inayorekebisha upeo mpana
wa shughuli za kimwili na kukufanya uwe mwenye afya njema.
• Usafirishaji: mafuta ya wanyama hubeba mafuta ya miyeyusho ya vitamini (A, D,
E, na K) na kurahisisha ufyonzaji wake.
• Ufahamu: mafuta ya wanyama huchangia kwenye harufu nzuri na ladha ya
chakula.
• Umbile la asili: mafuta ya wanyama hufanya chakula (hususan nyama na vyakula
vya kukaushwa) kuwa nyororo.
• Ukinaishaji: mafuta ya wanyama hukipa chakula ukinaishaji, hivyo hujikuta
umeshiba na kutosheka kwa muda mrefu baada ya chakula.
• Mafuta ya wanyama ni chanzo cha utoaji wa mkusanyiko wa kalori. Hili ni jambo
jema unapokuwa kwenye safari ndefu, itumiayo nguvu nyingi, ukiwa umebeba
chakula chako.

Mafuta ya wanyama mwilini hufanya yafuatayo:

• Mafuta ni muundo mkuu wa mwili wa kuhifadhi nishati (ambazo ni muhimu wakati wa
ugonjwa au kupungua kwa ulaji chakula)
• Mafuta hutoa sehemu kubwa ya nishati inayotumika kwenye kufanyiza kazi misuli.
• Mafuta hukinga viungo vya ndani na kuhami miili yetu dhidi ya hali za joto
zinazopitiliza mipaka.
• Mafuta huunda malighafi kuu ya utando wa seli (hususan seli za ubongo na za
mishipa ya fahamu)
• Mafuta hugeuzwa kuwa aina nyingi za homoni (ikiwemo homoni za mambo yahusuyo
mapenzi)
Mafuta ki kitu kizuri! Isipokuwa tu pale uzuri unapozidi kiwango ndipo kunapokua na tatizo.

Aina za mafuta:

mafuta yaliyokolea dhidi ya yale yasiyokolea
Kama ambavyo kuna aina kuu mbili za kabohaidreti, kuna aina kuu mbili za mafuta
kutegemea na mfumo wake wa kikemia; mafuta yaliyokolea na yale ambayo hayajakolea.
Aina hizi za mafuta zina athali tofauti kabisa kwa afya yako.

1. Mafuta yaliyokolea

• Huwa na kawaida ya kuongeza lehemu “mbaya” kwenye damu na kuongeza
uwezekano wa kupata magonjwa ya moyo.
• Mafuta yaliyokolea huwa na kawaida ya kuganda kwenye hali ya joto la kawaida.
• Hupatikana kwa wingi kutokana na vyanzo vya mafuta ya wanyama.
Vyanzo vya mafuta yaliyokolea
• Siagi, malai, mafuta ya nyama ya ngómbe, ngozi ya kuku, mafuta ya maziwa yenye
malai, jibini, aisikirimu, siagi, samli, mafuta ya nguruwe/ya kupikia, mafuta
yatokanayo na nyama, mawese mekundu, na nazi.
• Yaliyopo nje ya utaratibu: mafuta ya nchi za joto (ikiwemo ya nazi na mawese) yana
kiwango kikubwa cha mafuta yaliyokolea.

2. Mafuta yasiyokolea

• Mafuta yasiyokolea ni aina ya mafuta ambayo kwa ujumla yanahusishwa na afya bora.
• Yana kwaida ya kushusha viwango vya lehemu na kupunguza hatari za magojwa ya
moyo.
• Mafuta yasiyokolea huwa na kawaida ya kuwa ya mmiminiko katika joto la kawaida.
• Hupatikana kwa wingi kutokana na mimea.
Vyanzo vya mafuta yasiyokolea
• Mafuta yatokanayo na mboga za majani, mizeituni, miparachichi, njugu, mafuta ya
karanga, maharagwe meupe, mbegu za alizeti, mbegu za ufuta na aina nyingine za
mbegu, mafuta ya samaki na soya.
• siagi, samli, mafuta ya nguruwe/ya kupikia, maziwa yenye malai, jibini, mafuta
yatokanayo na nyama, mawese mekundu, na nazi.

Kuna mafuta yatokanayo na kuchujwa kwa mafuta ya mbogamboga na kugandishwa. Mafuta
haya huishia kuwa na tabia za mafuta yaliyokolea. Mafuta haya pia hayapashwi kutumiwa
kwa wingi.

Vyanzo ni:

• majarini, mafuta ya nguruwe, vyakula vya kukaangwa, donati, keki, biskuti, aiskrimu.

Mahitaji ya mafuta mwilini

Mahitaji ya mafuta huelezewa kama ‘ni asilimia ya mahitaji yote ya nishati’. Kiwango chote
cha asilimia ya nishati kinachopashwa kitokane na mafuta katika mlo bora uliokamilika ni
kama ifuatvyo:
• Asilimia 30-40 kwa watoto hadi kufikia miaka miwili kwenye milo ya nyongeza
• Asilimia 15-30 kwa watoto wakubwa na wengi wa watu wazima; kwa watu wazimu
wenye afya - hadi asilimia 35 inakubalika.
• Angalau asilimia 20 hadi 30 kwa akina mama wenye umri wa kuweza kuzaa (15-45).

Protini

Protini ni zana za ujenzi wa misuli yetu, viungo na baadhi ya vitu vingi vinavyotengeneza
miili yetu. Hutoa tindikali muhimu za amino zitumiwazo na mwili kutengeneza misuli ya tishu.
Mwili unahitaji protini na kalori kila siku.
Unapokosa kupata kalori na protini za kutosha kila siku, mwili wako hutumia akiba yake
kufidia pengo la ukosefu wa nishati. Hali hii huinyima mwili wako kalori unazohitaji kuufanya
uwe na afya bora na hivyo kusababisha kupungua kwa uzito.

Vyanzo vya protini

Protini yaweza kupatikana kwenye vyakula vya wanyama na mimea.

1. Vyanzo vitokanavyo na wanyama

• Nyama, kuku/mabata n.k., samaki, mayai, jibini, maziwa na mtindi.
• Vyakula hivi vinachukuliwa kuwa kama ‘kamili’ au ‘vyenye kiwango cha juu’cha
protini kwa kuwa vina aina zote za ‘tindikali muhimu za amino’. ‘Muhimu”inamaanisha
lazima vitumiwe kwenye milo yetu; miili yetu haiwezi kuzitengeneza.

2. Vanyzo vitokanavyo na mimea

• Bidhaa zitokanazo na soya, (tofu, tempeh), maziwa ya soya na mazao mengine
yatengenezwayo na soya), maharagwe, mbegu na njugu.
• Viwango vidogo vya protini vinapatikana vilevile kwenye mikate, mahindi /ngano, na
aina nyinge ya nafaka, na mbogamboga pia.
• Vyanzo hivi vya protini vinachukuliwa kama ‘si kamili’kwa kuwa vinakosa moja au
zaidi ya tindikali muhimu za amino.
• Protini ya maharagwe meupe ndiyo ya kipekee. Haya yanachukuliwa kuwa ni kamili.

Mahitaji ya protini mwilini

Mahitaji hutofautiana kulingana na umri, jinsi, jinsia, na shughuli.

Vitamini na Madini

• Vitamini husaidia mwili kugeuza chakula kuwa nishati na tishu.
• Kuna aina 13 za vitamini kwa ujumla: Vitamini A; vitamini B; vitamini B mchanganyiko
unayojumuisha vitamini B1, Vitamini B2, Viamnini B3 vitamin, B6, Vitamini C, Vitamin
B12 tindikali ya pantotheniki (pantothenic acid), na biotini (biotin); na vitamini C, D, E,
na K.
• Madini yanahitajika katika ukuaji na utunzaji wa miundo ya mwili. Yanahitajika pia
katika kutunza juisi za uyeyushaji chakula na mimiminiko iliyopo ndani na
kandokando mwa seli.
• Madini hayatokani na mimea wala wanyama. Mimea hupata madini kutokana na maji
au udongo, na wanyama hupata madini kwa kula mimea au wanyama wanaokula
mimea.
• Vitamini na madini hujulikana pia kama vyakula vya ujenzi na ulinzi wa mwili.
• Vijirutubishi ambavyo havipatikani kwa wingi na ambavyo husababisha matatizo
mengi yatokanayo na utapiamlo wa ukosefu wa vijirutubish duniani ni kama
vifuatavyo; madini ya joto, zinki, vitamini A, chuma na folate.

Vyanzo vya Vitamini na Madini

• Mboga jamii ya machungwa, kama vile viazi vitamu vya njano na karoti, matunda jamii
ya machungwa kama vile, embe, papai, na mawese mekundu ni vyanzo vizuri sana
vya vitamini A.
• Matunda mengi yatokanayo na jamii ya michungwa na mboga zisizoivishwa sana
huwa na vitamini C.
• Mboga za kijani kibichi hutupatia folate na kiasi cha vitamini A.
• Mbogamboga nyingi (mf. nyanya, vitunguu) hutoa vijirutubishi muhimu vya nyongeza
viwezavyo kukinga mwili dhidi ya magonjwa sugu kama ya mioyo.
• Njia bora ya kuhakikisha tunapata vijirutubishi na ufumwele wa kutosha ni kula aina
mbalimbali za mbogamboga, matunda na nafaka zisizokobolewa kila siku.
• Nyama, viungo vya ndani vya wanyama na maini ya aina zote ni chanzo kizuri sana
cha vitamini A.

Mahitaji ya vitamin na madini mwilini

• Vitamini na madini vinahitajika kwa viwango vidogo vidogo.
• Mahitaji hutegemea umri, jinsi na kiwango cha shughuli, na ulaji wa aina mbalimbali
za matunda, mbogamboga na nafaka zisizokobolewa.

Maji

Maji ni kirutubishi muhimu sana. Hakika, zaidi ya nusu ya mwili ni maji. Unaweza kuishi bila
ya chakula kwa wiki kadhaa, bali hauwezi kuishi zaidi ya wiki moja bila ya maji.
Mwili unahitaji maji ili kufanya kazi.

Umuhimu wa maji mwilini

• Kuhifadhi joto la mwili;
• Kusafirisha virutubishi mwilini;
• Kuvifanya viungo viwe na unyevunyevu;
• Kuyeyusha chakula;
• Kuondoa uchafu mwilini;
• Kupoza mwili.
(Fikiria matumizi ya maji unapojenga nyumba; bila ya maji: saruji, mchanga na zege
havitakuwa na matumizi yeyote).

Vyanzo vya maji mwilini

• Maji yenyewe
• Juisi za matunda
• Supu
• Maziwa
• Uji
• Vinywaji visivyo na kafeini (vinywaji vyenye kafeini na kileo vina madawa ya
kuongeza mkojo (diuretics) inayosababisha upotevu wa maji mwilini)

Mahitaji ya maji mwilini

Lita 1.5 au glasi 8 kwa siku.

Updated at: 2024-05-25 10:34:47 (1 year ago by SW - Melkisedeck Shine)

Biriani ni miongoni mwa vyakula ambavyo ni nadra sana kupikwa katika familia nyingi tofauti na vyakula vingine. Inawezekana ni kutokana na watu wengi kutoelewa namna ya kuoika chakula hiki kutokana na kuhitaji viungo vingi ambavyo huwapa usumbufu wapishi.
Kuna aina mbalimbali za upishi wa biriani ambapo mara nyingi hutofautiana kutokana na viungo vinavyotumika katika upishi.
Biriani la mbogamboga ni miongoni mwa aina hizo za upishi. Chakula hiki kinaweza kuliwa na kila mtu hususan wale wasiotumia nyama wala samaki.

Mahitaji:

½ kg mchele wa basmati
Kitunguu maji kikubwa 1
Nyanya 1 kubwa
Karoti 1 kubwa
Njegere robo kikombe
Kiazi ulaya 1 kikubwa
Tangawizi za kusaga kijiko 1
Kitunguu swaumu cha kusaga kijiko 1
Karafuu kijiko 1
Majani ya kotimili fungu 1
Maziwa ya mtingi ¼ kikombe
Chumvi na pilipili kiasi
Unga wa dhani kijiko 1 cha mezani
Juisi ya limao kijiko 1 cha mezani
Mafua ¼ lita

Maandalizi:

Chemsha mchele na kisha weka pembeni
Osha mbogamboga zote isipokuwa vitunguu na nyanya
Changanya mtindi na tangawizi pamoja na kitunguu swaumu viache vikae kwa muda wa saa moja
Chukua sufuria weka mafuta na kisha kaanga vitunguu maji, weka nyanya, chumvi, kotimili na limao halafu weka karafuu na kanga hadi vichanganyike vizuri
Miminia mchanganyiko wa mtindi na baadaye weka pilipili na baadaye weka unga wa dhania
Chukua mchele uliochemshwa changanya na mchanganyiko huo
Palia moto juu ya chakula chako na acha kwa muda wa dakika 30
Baada ya hapo chakula chako cha biriani kitakuwa tayari kwa kuliwa

Updated at: 2024-05-25 10:22:59 (1 year ago by SW - Melkisedeck Shine)

Mahitaji

Unga wa ngano (self risen flour 2 vikombe vya chai)
Sukari (sugar 1/2 kijiko cha chakula)
Chumvi (salt 1/2 kijiko cha chai)
Hamira (yeast 1/2 kijiko cha chakula)
Baking powder 1/2 kijiko cha chai
Siagi (butter 1/4 ya kikombe cha chai)
Maziwa (fresh milk 3/4 ya kikombe cha chai)(unaweza kutumia maji badala ya maziwa)

Matayarisho

Pasha maziwa yawe ya uvuguvugu kisha weka pembeni, pia yeyusha siagi na uweke pembeni.Baada ya hapo tia kila kitu kwenye bakuli la kukandia kasoro maziwa, na uchanganye vizuri kisha tia maziwa kidogo kidogo katika mchanganyiko huo kisha ukande. Ukimaliza uweke kwenye sehemu ya joto na uache uumuke. Ukisha umuka utawanyishe katika madonge saba Kisha .pakaza mafuta au siagi katika chombo cha kuokea kisha yapange hayo madonge katika hicho chombo na uyaache yaumuke tena (kwa mara ya pili). Baada ya hapo pakaza mafuta juu ya hayo madonge na uyaoke (bake) katika oven (moto 200°C ) kwa muda wa dakika 25 na hapo scones au maskonzi yatakuwa tayari